Παλιτοξίνη-Τοξική ουσία που εκκρίνουν οι θαλάσσιοι οργανισμοί

[SweepingFish]

Έπεσα πάνω σε μια εργασία του Αριστοτέλειου πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης του τμήματος βιολογίας που κάνει λόγο για την λεγόμενη παλιτοξίνη. Ουσιαστικά η παλιτοξίνη είναι μια θαλάσσια τοξίνη που απομονώθηκε αρχικά από τα ζωανθάρια του γένους Palythoa. Αποτελεί ένα αλειφατικό μόριο μη πεπτιδικό με ένα από τα μεγαλύτερα βάρη (ένωση μιας συνεχής αλυσίδας 100 ανθράκων). Οι τελευταίες μελέτες έδειξαν ότι η παλιτοξίνη υπάρχει και σε άλλα θαλάσσια είδη, όπως τα φύκια, τα δινομαστιγωτά, οι θαλάσσιες ανεμώνες, τα καβούρια, τα ψάρια και τα οστρακοειδή όπως λόγου χάρη τα μύδια στα οποία υπάρχει συσσώρευση δινομαστιγωτών.

Η παλιτοξίνη είναι τοξική για τον άνρθωπο και σε μεγάλες συγκεντρώσεις μπορεί να προκαλέσει και τον θάνατο, σε μικρότερες συγκεντρώσεις μερικά συμπτώματα είναι τα εξής: τοξικότητα (λοιμώξεις), κνησμός, έντονη κινητικότητα, επιπλοκές στο αναπνευστικό σύστημα, παράλυση και τέλος θνησιμότητα όσο αυξάνουν οι συγκεντρώσεις. Η τοξικότητα που παρουσιάζει διαφέρει μεταξύ των τρόπων χορήγησης της. Μέσω πειραμάτων κατανοήθηκε ότι η ενδοφλέβια χορήγηση αποτελεί την πιο δραστική οδό χορήγησης. Αυτό φαίνεται και από την τιμή LD50 (Μέση θανατηφόρος δόση - median lethal dose) η οποία στα πειράματα in vivo (σε πειραματόζωα, κυρίως θηλαστικά)μετά από χορήγηση της παλιτοξίνης η LD50 πήρε τιμές από 0.025-0.53 που μεγάλωνε στα 0.31-1.5 mg/kg μετά από ενδοπεριτοναική έγχυση και τέλος να γίνεται ακόμα μεγαλύτερη η τιμή από χορήγηση της μέσω της στοματικής κοιλότητας, φτάνοντας τα 510-767 mg/kg.

Ακόμη, έχουν γίνει και in vitro πειράματα (δηλ σε δοκιμαστικούς σωλήνες εκτός κάποιου ζωντανού οργανισμού) που εστιάζονται σε ασπόνδυλα, αμφίβια και ειδικότερα σε διεγέρσιμους ιστούς από κατσαρίδα, καλαμάρι και βάτραχο. Αυτό που παρατηρήθηκε είναι ότι η παλιτοξίνη προκαλεί εκπόλωση της κυτταρικής μεμβράνης δηλαδή μολύνθηκε το εσωτερικό του κυττάρου μη αναστρέψιμη. Ωστόσο για την επιβεβαίωση του μηχανισμού της δράσης της παλιτοξίνης αλλά και για αναστολή της τοξικής της δράσης στους διάφορους ιστούς που μελετήθηκαν χρησιμοποιήθηκε η ουαβαίνη. Ειδικότητα σε συγκέντρωση 1 mM προκάλεσε πλήρη αναστολή των τοξικών επιπτώσεων της παλιτοξίνης. (Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στην εργασία την οποία θα την παραθέσω στο τέλος).

Στα ενυδρεία, η παλιτοξίνη εκκρίνεται από όλα τα ζωντανά και κυρίως από τους ζωάνθους όταν αυτά αγχώνονται. Η ανεμώνη για παράδειγμα κατά τον θάνατο της εκκρίνει ποσότητες παλιτοξίνης οι οποίες αντιδρούν με άλλες ουσίες που εκκρίνει η ίδια(αποτέλεσμα αυτό το παχύρευστο άσπρο υγρό που κατακλύζει το νερό) και γι'αυτό άλλωστε μας δίνει το ενυδρείο στο χέρι σε χρόνο μηδέν. Άρα καταλαβαίνουμε ότι σε μεγάλες συγκεντρώσεις της προκαλούνται θάνατο μέχρι και στα ψάρια αλλά όχι τόσο τοξική στον άνθρωπο στις συγκεντρώσεις στο ενυδρείο, εμφανίζονται μόνο συμπτώματα τύπου φαγούρας, εξανθήματα κλπ. Ωστόσο πάντα θα πρέπει να υπάρχει προσοχή όταν αντιμετωπίζουμε τέτοια φαινόμενα.
'Ισως η παλιτοξίνη σε πάρα πολύ μικρές συγκεντρώσεις που υπάρχει στο ενυδρείο είναι υπεύθυνη για όποιο σύμπτωμα(όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, φαγούρα, κάποιο εξάνθημα κλπ)νιώθουμε αφού έχουμε κάνει κάποια εργασία στο ενυδρείο με γυμνά χέρια.

Παλαιότερα είχε γίνει λόγος για ένα ατύχημα στην Αγγλία όπου μια οικογένεια γυρνώντας από διακοπές βρήκε ένα θανατωμένο ψάρι στο ενυδρείο και καθώς επιχειρούσαν να καθαρίσουν το ενυδρείο αργότερα ένιωσαν δυσφορία, ζαλάδα, κρίση (παρατεταμένο τρέμουλο). Στο νοσοκομείο που χορηγήθηκαν, οι γιατροί ανακάλυψαν έπειτα από τοξικολογικές και αιματολογικές εξετάσεις στα άτομα καθώς και μελέτες στο ενυδρείο κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι υπήρχε έξαρση παλιτοξίνης.

Πηγές:
Η εργασία του Αριστοτέλειου πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
http://ikee.lib.auth.gr/record/127216/f ... locked.pdf
Wikipedia
https://el.wikipedia.org/wiki/Μέση_θανατηφόρος_δόση
in vivo: πείραμα σε ζωντανό οργανισμό
in vitro: πείραμα εκτός κάποιου ζωντανού οργανισμού, σε δοκιμαστικό σωλήνα.

[Νίκος]

το έχω νιώσει καλά Γιάννη μου, αν θελουν μπορούν να τους πω τα καλά τα δικά μου, κρίμα είναι τα πειραματόζωα, με έχουν έτοιμο!

*πολύ όμορφο άρθρο παραταύτα!